ประวัติความเป็นมา

ห้องสมุดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ก่อตั้งขึ้นพร้อมกับการก่อตั้งมหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมืองในปี พ.ศ. 2477 มีฐานะเป็นแผนกตำราและห้องสมุด สังกัดฝ่ายธุรการ ต่อมาปี พ.ศ. 2501 ย้ายไปสังกัดกองบริการการศึกษาใช้ชื่อว่า แผนกห้องสมุด และยกฐานะเป็นกองห้องสมุด สังกัดสำนักงานเลขาธิการ ในปี พ.ศ. 2504

พ.ศ. 2519 ปรับเปลี่ยนฐานะเป็นสำนักหอสมุด นับเป็นสำนักหอสมุดแห่งแรกของประเทศไทย โดยโอนห้องสมุดกลางและห้องสมุดคณะทั้งหมดมาสังกัดสำนักหอสมุด และบริหารงานในระบบศูนย์รวม โดยส่วนกลางรับผิดชอบงานด้านเทคนิค ห้องสมุดในสังกัดรับผิดชอบงานบริการ มีห้องสมุดในสังกัดดังนี้

• ห้องสมุดกลาง
• ห้องสมุดคณะนิติศาสตร์ห้องสมุดคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี
• ห้องสมุดคณะรัฐศาสตร์ ห้องสมุดคณะเศรษฐศาสตร์
• ห้องสมุดคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ และคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา
• ห้องสมุดแผนกอิสระวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชนห้องสมุด
• สถาบันไทยคดีศึกษา

ต่อมา เมื่อมหาวิทยาลัยขยายการเรียนการสอนไปที่ศูนย์รังสิต ได้ก่อตั้งห้องสมุดเพิ่มขึ้นตามลำดับดังนี้

• ห้องสมุดศูนย์รังสิต และห้องสมุดสถาบันเอเชียตะวันออกศึกษา ในปี พ.ศ. 2529
• ห้องสมุดกลุ่มแพทย์ธรรมศาสตร์ ในปี พ.ศ. 2534
• หอสมุดป๋วย อึ๊งภากรณ์ ในปี พ.ศ. 2545
• ห้องสมุดคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ฯ ได้ปิดบริการ และย้ายมารวมกับหอสมุดปรีดี พนมยงค์ ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2549
• ห้องสมุดสถาบันเอเชียตะวันออกศึกษาได้ปิดบริการ และย้ายมารวมกับหอสมุดป๋วย อึ๊งภากรณ์ ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2550

เมื่อมหาวิทยาลัยขยายการเรียนการสอนไปที่ศูนย์ลำปางและศูนย์พัทยา ได้มีการจัดตั้งห้องสมุดดังนี้

• พ.ศ. 2540 จัดตั้งห้องสมุดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำปาง โดยอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำปาง
• พ.ศ. 2547 เข้าร่วมในส่วนระบบงานเทคนิคและงานบริการของสำนักหอสมุด
• พ.ศ. 2549 มีการจัดตั้งห้องสมุดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์พัทยา โดยอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์พัทยา
• พ.ศ. 2549 เข้าร่วมในส่วนระบบงานเทคนิคและงานบริการของสำนักหอสมุด

เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2551 สภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มีมติให้เปลี่ยนชื่อ ห้องสมุดคณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี เป็น ห้องสมุดศาสตราจารย์สังเวียน อินทรวิชัย

พ.ศ. 2552 โดยมติสภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ในการประชุมครั้งที่ 8 วันจันทร์ที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2552 อนุมัติให้สำนักหอสมุดปรับเปลี่ยนโครงสร้างใหม่ดังนี้

1. ลดสายการบังคับบัญชาจาก 3 สาย (สายบริหารและพัฒนา/สายเทคนิค/สายบริการ) เป็น 2 สาย (สายบริหารและพัฒนา/สายบริการและส่งเสริมการเรียนรู้)
2. รวมฝ่ายพัฒนาวัสดุสารนิเทศเข้ากับฝ่ายวิเคราะห์วัสดุสารนิเทศ และจัดตั้งเป็นฝ่ายบริหารจัดการทรัพยากรสารสนเทศเพื่อความเป็นเอกภาพของการปฏิบัติงานเทคนิค โดยฝ่ายบริหารจัดการทรัพยากรสารสนเทศอยู่ในสายการบังคับบัญชาของรองผู้อำนวยการสายบริหารและพัฒนา เช่นเดียวกับฝ่ายส่งเสริมและพัฒนาห้องสมุด ฝ่ายเทคโนโลยีห้องสมุด ฝ่ายสงวนรักษาทรัพยากรสารสนเทศ และสำนักงานเลขานุการ ทั้งนี้เพื่อให้การบริหารงานภายในมีความเชื่อมโยงระหว่างฝ่ายต่าง ๆ อย่างต่อเนื่องและชัดเจน
3. จัดตั้งฝ่ายวารสารเป็นฝ่ายใหม่อีกหนึ่งฝ่ายในสังกัดสายบริหารและพัฒนา เพื่อพัฒนางานตามลักษณะสารสนเทศ และพัฒนาคุณภาพ ความสามารถของบุคลากรให้ตรงตามงานที่ปฏิบัติมากยิ่งขึ้น
4. จัดตั้งงานงบประมาณ การเงินและบัญชีในสำนักงานเลขานุการเพื่อความคล่องตัวของการปฏิบัติงานการเงินสำนักหอสมุด เนื่องจากงบประมาณสำนักหอสมุดในแต่ละปีมีปริมาณสูง ผู้ปฏิบัติงานควรได้รับการพัฒนาตามสายวิชาชีพอย่างชัดเจน
5. ยุบรวมศูนย์บริการสื่อการศึกษาเป็นงานบริการสื่อการศึกษาในสังกัดหอสมุดปรีดีพนมยงค์ เพื่อลดขนาดและจัดสรรงานให้เหมาะสมกับความรับผิดชอบ โดยตัดโอน 3 อัตราในหน้าที่การผลิตโสตทัศนวัสดุให้แก่มหาวิทยาลัย

พ.ศ. 2553  เปลี่ยนชื่อห้องสมุดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำปาง เป็น ห้องสมุดบุญชู ตรีทอง และเปลี่ยนชื่อห้องสมุดกลุ่มแพทย์ธรรมศาสตร์เป็น ห้องสมุดนงเยาว์ ชัยเสรี พร้อมทั้งปรับพื้นที่บางส่วนของห้องสมุดศูนย์รังสิตเป็นคลังหนังสือ

พ.ศ. 2554  เกิดเหตุอุทกภัยครั้งใหญ่ หอสมุดป๋วย อึ๊งภากรณ์ และ ห้องสมุดศูนย์รังสิต ณ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต ได้รับความเสียหาย และเริ่มก่อสร้างศูนย์การเรียนรู้กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์

พ.ศ. 2555  ฟื้นฟูความเสียหายและปรับปรุงห้องสมุดที่ได้รับความเสียหายจากเหตุอุทกภัย และเริ่มศึกษาระบบห้องสมุดอัตโนมัติแบบเปิดเผยรหัส (Koha) เพื่อนำมางานทดแทนระบบห้องสมุดอัตโนมัติเดิม (Horizon) 

พ.ศ. 2556  เปลี่ยนระบบการจัดหมวดหมู่หนังสือภายในห้องสมุดจาก ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริกัน (Library of Congress Classification) เป็นระบบ Local Classification พร้อมกับปรับการจัดชั้นหนังสือด้วยการเรียงหนังสือภาษาไทยและภาษาต่างประเทศไว้ด้วยกัน

พ.ศ. 2557  เปิดการใช้งาน TULIB Application สำหรับการให้บริการห้องสมุดบนอุปกรณ์ Smart phone

พ.ศ. 2558  เปิดศูนย์การเรียนรู้กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์อย่างเป็นทางการ และศึกษาการนำเกณฑ์คุณภาพการศึกษาเพื่อการดำเนินงานที่เป็นเลิศ (EdPEx) มาใช้กับห้องสมุด พร้อมทั้งเริ่มจัดทำโครงร่างองค์กร

พ.ศ. 2559 โอนมาสังกัดสำนักงานอธิการบดีและเปลี่ยนชื่อเป็น หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ห้องสมุดคณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน กลับมาเปิดให้บริการ ณ ชั้น 1 อาคารคณะวารสารศาสตร์ฯ มธ.ท่าพระจันทร์ หลังปรับปรุงแล้วเสร็จ และกำหนดใช้ระบบบริหารคุณภาพบริการ ISO9001:2015 ในการประกันคุณภาพห้องสมุด